Λογοπαίγνια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Ekap (συζήτηση | συνεισφορές) (Νέα σελίδα με '{| cellspacing="5px" | style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#ecf0f1; padding:1em;" class="plainlinks" width="75%" align="justify" | <div style="float:left...') |
Ekap (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
| Γραμμή 4: | Γραμμή 4: | ||
Λογοπαίγνια έχουμε όταν ο/η ομιλητής/τρια επαναλαμβάνει (ή παραλλάσσει) πλήρως ή μερικώς στοιχεία που έχουν προηγηθεί στον λόγο του/της (π.χ. ήχους, συντακτικά σχήματα, σημασίες) ή λιγότερο ή περισσότερο παγιωμένες εκφράσεις που βρίσκονται σε ευρεία κυκλοφορία, με στόχο να τους προσδώσει διαφορετικό νόημα. |
Λογοπαίγνια έχουμε όταν ο/η ομιλητής/τρια επαναλαμβάνει (ή παραλλάσσει) πλήρως ή μερικώς στοιχεία που έχουν προηγηθεί στον λόγο του/της (π.χ. ήχους, συντακτικά σχήματα, σημασίες) ή λιγότερο ή περισσότερο παγιωμένες εκφράσεις που βρίσκονται σε ευρεία κυκλοφορία, με στόχο να τους προσδώσει διαφορετικό νόημα. |
||
| + | |} |
||
| + | |||
| − | </div> |
||
==Παραδείγματα== |
==Παραδείγματα== |
||
| + | |||
1. Λογοπαίγνια που βασίζονται στην πολυσημία μίας λέξης |
1. Λογοπαίγνια που βασίζονται στην πολυσημία μίας λέξης |
||
| Γραμμή 27: | Γραμμή 29: | ||
3. Λογοπαίγνια που βασίζονται σε μερική ομοφωνία (ακούγονται περίπου ίδια) ή ομοιοκαταληξία |
3. Λογοπαίγνια που βασίζονται σε μερική ομοφωνία (ακούγονται περίπου ίδια) ή ομοιοκαταληξία |
||
| + | |||
(α) |
(α) |
||
| + | |||
- Το κινητό αυτό έχει μικρή κάμερα και χωράει μόνο δύο τραγούδια |
- Το κινητό αυτό έχει μικρή κάμερα και χωράει μόνο δύο τραγούδια |
||
- Το γνωστό καμερούλα μια σταλιά 2 Mp3 ( / καμαρούλα μια σταλιά δύο επί τρία) |
- Το γνωστό καμερούλα μια σταλιά 2 Mp3 ( / καμαρούλα μια σταλιά δύο επί τρία) |
||
| + | |||
(β) |
(β) |
||
| + | |||
| + | - Που πάνε οι ντελιβεράδες όταν πεθαίνουν; |
||
| + | - Στη γη της παραγγελίας (/επαγγελίας) |
||
| + | |||
| + | 4. Συμφυρμοί (blends) |
||
| + | |||
| + | - Τι θα πάρουμε αν αναμείξουμε έναν που λέει μπούρδες με ένα καλαμάρι; |
||
| + | - Ένα σαχλαμάρι |
||
| + | |||
| + | 5. Διακλαδωμένα μονοπάτια (garden path) |
||
| + | |||
| + | Σε τέτοια παραδείγματα, οι αναγνώστες-τριες/ακροατές-τριες οδηγούνται αρχικά σε μία λογική αλλά λανθασμένη ερμηνεία μιας πρότασης πριν την ολοκλήρωση του κειμένου (λανθασμένο "μονοπάτι"), την οποία ύστερα αναθεωρούν όταν ολοκληρώνεται η πρόσληψη του κειμένου (επιστροφή στο "σωστό μονοπάτι") |
||
| + | |||
| + | - Πήγα σπίτι πτώμα από τη δουλειά...αύριο θα το ξαναπάω πίσω γιατί μυρίζει |
||
| + | |||
| + | Το "λανθασμένο μονοπάτι"/λογική ερμηνεία είναι ότι το "πτώμα" αποτελεί μεταφορική έκφραση με την έννοια "κουρασμένος-η", ερμηνεία που ενισχύεται από την έκφραση "από τη δουλειά" (=αιτία της κούρασης). Η δεύτερη πρόταση όμως οδηγεί στην επανερμηνεία του "πτώμα" ως αντικειμένου του ρήματος "πήγα" και άρα ως κυριολεκτικής χρήσης της λέξης. Το χιούμορ δημιουργείται από την έκπληξη που προκαλεί αυτή η δεύτερη και εντελώς απίθανη ερμηνεία της έκφρασης "πτώμα από τη δουλειά" |
||
Αναθεώρηση της 22:57, 28 Αυγούστου 2018
|
Από το λεξικό γλωσσολογικών όρων[1]
Λογοπαίγνια έχουμε όταν ο/η ομιλητής/τρια επαναλαμβάνει (ή παραλλάσσει) πλήρως ή μερικώς στοιχεία που έχουν προηγηθεί στον λόγο του/της (π.χ. ήχους, συντακτικά σχήματα, σημασίες) ή λιγότερο ή περισσότερο παγιωμένες εκφράσεις που βρίσκονται σε ευρεία κυκλοφορία, με στόχο να τους προσδώσει διαφορετικό νόημα. |
Παραδείγματα
1. Λογοπαίγνια που βασίζονται στην πολυσημία μίας λέξης
- Ευριπίδη βγήκες χτες; - Άσε κάτσαμε μέχρι αργά και τα πίναμε με τον Αισχύλο και με το Σοφοκλή - Πω ρε φίλε είστε τραγικοί!
(τραγικοί ποιητές / "για κλάματα")
2. Λογοπαίγνια που βασίζονται σε (πλήρη) ομόφωνα (λέξεις/εκφράσεις που ακούγονται το ίδιο)
- Τι κολόνια φοράς Ερμή; - Μπος - Εσύ Δία; - Μπος κι εγώ. - Εσύ Απόλλωνα; - Μπος - Όλοι Μπος! (/ Όλυμπος)
3. Λογοπαίγνια που βασίζονται σε μερική ομοφωνία (ακούγονται περίπου ίδια) ή ομοιοκαταληξία
(α)
- Το κινητό αυτό έχει μικρή κάμερα και χωράει μόνο δύο τραγούδια - Το γνωστό καμερούλα μια σταλιά 2 Mp3 ( / καμαρούλα μια σταλιά δύο επί τρία)
(β)
- Που πάνε οι ντελιβεράδες όταν πεθαίνουν; - Στη γη της παραγγελίας (/επαγγελίας)
4. Συμφυρμοί (blends)
- Τι θα πάρουμε αν αναμείξουμε έναν που λέει μπούρδες με ένα καλαμάρι; - Ένα σαχλαμάρι
5. Διακλαδωμένα μονοπάτια (garden path)
Σε τέτοια παραδείγματα, οι αναγνώστες-τριες/ακροατές-τριες οδηγούνται αρχικά σε μία λογική αλλά λανθασμένη ερμηνεία μιας πρότασης πριν την ολοκλήρωση του κειμένου (λανθασμένο "μονοπάτι"), την οποία ύστερα αναθεωρούν όταν ολοκληρώνεται η πρόσληψη του κειμένου (επιστροφή στο "σωστό μονοπάτι")
- Πήγα σπίτι πτώμα από τη δουλειά...αύριο θα το ξαναπάω πίσω γιατί μυρίζει
Το "λανθασμένο μονοπάτι"/λογική ερμηνεία είναι ότι το "πτώμα" αποτελεί μεταφορική έκφραση με την έννοια "κουρασμένος-η", ερμηνεία που ενισχύεται από την έκφραση "από τη δουλειά" (=αιτία της κούρασης). Η δεύτερη πρόταση όμως οδηγεί στην επανερμηνεία του "πτώμα" ως αντικειμένου του ρήματος "πήγα" και άρα ως κυριολεκτικής χρήσης της λέξης. Το χιούμορ δημιουργείται από την έκπληξη που προκαλεί αυτή η δεύτερη και εντελώς απίθανη ερμηνεία της έκφρασης "πτώμα από τη δουλειά"
- ↑ Δείτε το λήμμα "Συνθήματα, γκραφίτι και λογοπαίγνια" (συγγραφέας Β. Τσάκωνα) για περισσότερες λεπτομέρειες και παραδείγματα