Συζυγικές υποχρεώσεις

Κείμενο

Προς γεναίκαν! Τον χρόνον που επέρασεν, επάσκησα να κάμω μιτά σου την δουλειάν 365 φορές. Εκατάφερα 18! Δηλαδή πάνω-κάτω μιαν κάθε είκοσι μέρες! Τες 347 εν τα εκατάφερα επειδή: 45 φορές ήσουν ποσταμένη (παντές τζι είπα σου να τσαππίσεις). 39 φορές δεν είσιες διάθεση. 37 φορές ήσουν «πιασμένη». 35 φορές είσιες στενοχώρια. 24 φορές επόνες την τζιεφαλήν σου. 23 φορές επύρωνες (εβάλαμεν σου τζιαι έαρκοντίσιον!). 19 φορές είπες ότι ενύσταζες. 18 φορές έπρεπεν να σηκωστείς πρωϊν. 10 φορές τα σεντόνια ήταν καθαρά τζι έν έθελες να ξιμαρίσουν. 9 φορές εφοάσουν ότι εν να μας ακούσει η μάνα σου (ζιεί τρία φλάτ που κάτω μας). 8 φορές εφοάσουν άμπα τζι ακούση μας ο γείτονας. 5 φορές εφοάσουν άμπα τζιαι ξυπνήσουμεν το μωρό. 5 φορές ήσουν αναστατωμένη γιατί ο Γιάγκος απάτησεν την Βίρνα! 5 φορές έκαμες πως εν άκουσες. 5 φορές εν έθελες να χαλάσεις το μαλλί σου που ήτουν του κομμωτηρίου. 5 φορές έκρουσες που τον ήλιον τζι επόνες την ράσσιην σου. 4 φορές εδκιάβαζες «Αρλεκιν» τζι έβαλες τα κλάματα. 16 φορές είπες μου «Μα σήμερα;» 14 φορές είπες μου «Μα τωρά;» 12 φορές είπες μου «Μα πάλαι;» Τες 18 φορές που εδέχτηκες, η δουλειά εν ήτουν «σόϊν», γιατί: 1 φοράν εφοήθηκα πως εχτύπησα σε γιατί άκουσά σε τζιαι εκούγκας. 2 φορές εδιάκοψες για να λιμάρεις το νύσιην του ποδκιού σου που εκοράκαν πας το σεντόνιν. 3 φορές εσκέφτηκα να σε ξυπνήσω να σου πω.. ετέλειωσα!! 3 φορές είδες ραΐσματα πάνω στο ταβάνιν τζι αθυμήθηκες πως θέλει βάψιμον. 4 φορές εκόλλησες πας την καρκόλαν τζι εν ετάρασσες. 5 φορές είπες μου «Χάτε τέλειωνε» τζιε είσες παράπονον που μετά εν είχα όρεξην να συνεχίσω. Τωρά ρωτώ σε.. Έννα φταίω εγιώ να πάω με Ρουμάνες;;;

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Στο συγκεκριμένο αφηγηματικό ανέκδοτο το χιούμορ προκαλείται τόσο από την ατάκα (punch line) («Έννα φταίω εγιώ να πάω με Ρουμάνες;;;») όσο και από μία σειρά χιουμοριστικών φράσεων (jab lines). Συγκεκριμένα, όλες οι φράσεις που αναφέρονται στους λόγους για τους οποίους ο σύζυγος δεν κατάφερε να έρθει σε επαφή με τη σύζυγό του προκαλούν γέλιο και χιούμορ.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Στο συγκεκριμένο ανέκδοτο το χιούμορ προκύπτει από την ανατροπή μιας σειράς προσδοκιών. Συγκεκριμένα, οι χιουμοριστικές φράσεις προβάλλουν τη σύζυγο του πρωταγωνιστή να αρνείται επανειλημμένα να έρθει σε σεξουαλικη επαφή με το σύζυγό της για διάφορους λόγους (π.χ. επειδή ήταν κουρασμένη, πονούσε το κεφάλι της, δεν ήθελε να λερώσουν τα σεντόνια, φοβόταν μήπως τους ακούσει η μητέρα της, ήταν αναστατωμένη επειδή ο Γιάγκος απάτησε τη Βίρνα, δεν ήθελε να χαλάσει τα μαλλιά της μετά το κομμωτήριο, διάβαζε Άρλεκιν και είχε βάλει τα κλάματα κ.ά.). Οι παραπάνω λόγοι προκαλούν χιούμορ, καθότι αναδεικνύουν την ασυμβατότητα ανάμεσα στη συμπεριφορά της εν λόγω συζύγου και την αναμενόμενη συμπεριφορά μίας συζύγου στο συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο, η οποία συνίσταται στην επιθυμία της συζύγου να συνευρίσκεται με το σύζυγό της, και όχι στην αποφυγή της σεξουαλικής επαφής και μάλιστα για τέτοιους επουσιώδεις λόγους. Ακόμη, ασυμβατότητα εντοπίζεται και στις επόμενες χιουμοριστικές φράσεις, στις οποίες ο σύζυγος δηλώνει ότι τις λίγες φορές που η σύζυγός του δέχτηκε να συνευρεθούν, η συνουσία δεν ήταν επιτυχής, καθότι εκείνη άλλοτε διέκοπτε για να κόψει το νύχι της, άλλοτε παρατηρούσε τα ραγίσματα στο ταβάνι, άλλοτε κοιμόταν κ.ά. Και αυτές οι αντιδράσεις αποκλίνουν από την προσδοκώμενη συμπεριφορά μίας συζύγου, και έτσι λειτουργούν χιουμοριστικά. Τέλος, το χιούμορ πηγάζει και από την ατάκα του ανεκδότου («Έννα φταίω εγιώ να πάω με Ρουμάνες;;;»), που συνίσταται σε μία ρητορική ερώτηση του συζύγου προς τη σύζυγό του. Ο ίδιος προβαίνει σε αυτή την ερώτηση έχοντας παρουσιάσει τους λόγους που θα νομιμοποιούσαν μία τέτοια συμπεριφορά. Ωστόσο, ούτε η δική του ερώτηση είναι αναμενόμενη, καθότι η απιστία δεν αποτελεί την προσδοκώμενη συμπεριφορά στο παρόν κοινωνικό πλαίσιο, ακόμη κι αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι.

Σημειωτέον ότι το χιούμορ επιτείνεται από την ασυμβατότητα που συνδέεται με το κειμενικό είδος στο οποίο ανήκει. Το γεγονός ότι ο σύζυγος στέλνει γράμμα παραπόνων στη σύζυγό του ανατρέπει την προσδοκία σύμφωνα με την οποία οι σύζυγοι δε στέλνουν γράμματα παραπόνων μεταξύ τους αλλά λύνουν τις διαφορές τους προφορικά. Η δε απαρίθμηση των φορών κατά τις οποίες δεν επετεύχθη ο στόχος του συζύγου για τους προαναφερόμενους λόγους συντελεί και αυτή στην πρόκληση γέλιου. Τέλος, για κάποια ακροατήρια η χρήση της διαλεκτικής ποικιλίας (Κυπριακά) ενδέχεται να επιτείνει το χιουμοριστικό φορτίο του εν λόγω ανεκδότου. Είναι ακόμη σημαντικό να σημειώσουμε ότι κάποιες από τις φράσεις (π.χ. 16 φορές είπες μου «Μα σήμερα;»), ενώ δεν είναι από μόνες τους χιουμοριστικές, καθότι δε συνδέονται με κάποια σαφή ασυμβατότητα, αξιολογούνται ως χιουμοριστικές μέσα στο συμφραστικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκονται. Με άλλα λόγια, οι πρότερες και οι επόμενες χιουμοριστικές φράσεις στη λίστα λειτουργούν ως περικείμενο (co-text as context), το οποίο επηρεάζει την ερμηνεία των εν λόγω φράσεων.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Οι αποκλίνουσες συμπεριφορές της γυναίκας αποκαλύπτουν συγκεκριμένες ιδεολογίες σχετικά με την πρέπουσα συμπεριφορά των παντρεμένων γυναικών στο συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κυρίαρχο πατριαρχικό Λόγο, οι γυναίκες σύζυγοι αναμένεται να είναι πάντοτε διαθέσιμες να ικανοποιούν τις επιθυμίες των συζύγων τους. Μέσω της χιουμοριστικής αναπαράστασης της συγκεκριμένης γυναίκας που αρνείται να έρθει σε επαφή με το σύζυγό της και παρουσιάζεται να προβάλλει επουσιώδεις δικαιολογίες για αυτό στοχοποιούνται όλες οι γυναίκες της κατηγορίας αυτής και αναπαράγεται η κυρίαχη σεξιστική αφήγηση που προβάλλει τη γυναίκα ως σεξουαλικοποιημένο αντικείμενο για τον άνδρα. Μάλιστα, η συμεριφορά τους αυτή ενίοτε προβάλλεται και ως η αιτία που ωθεί τους συζύγους τους στη απιστία. Αυτή τη δικαιολογία παρουσιάζει και ο πρωταγωνιστής του ανεκδότου αυτού. Στιγματίζεται, βέβαια, και η δική του συμπεριφορά ως αποκλίνουσα από τον κυρίαρχο Λόγο που εκλαμβάνει την απιστία (και δη με αλλοδαπές γυναίκες) ως απόκλιση από την πρέπουσα νόρμα. Στη χιουμοριστική απεικόνιση του πρωταγωνιστή του ανεκδότου συντελεί και η χρήση της διαλεκτικής ποικιλίας (Κυπριακά), η οποία μάλιστα αποτελεί ενδείκτη της εθνικής του προέλευσης(Κύπριος). Η εθνοτική προέλευση του άνδρα συνδέεται υπόρρητα στο παρόν κείμενο με την αποκλίνουσα συμπεριφορά του (απιστία), και ως εκ τούτου το ανέκδοτο στιγματίζει όχι μόνον τον πρωταγωνιστή αλλά εν γένει τους Κύπριους άνδρες ως άπιστους. Ακόμη, προωθεί την ιδεολογία ότι οι διαλεκτόφωνοι/ες ομιλητές/τριες είναι κοινωνικά και γλωσσικά απροσάρμοστοι/ες και ως εκ τούτου ασύμβατοι/ες και αστείοι/ες. Ενισχύει, έτσι, την κυρίαρχη ιδεολογία της εθνικής και γλωσσικής ομοιογένειας και υπονομεύει τις διαλεκτικές ποικιλίες και τους/τις διαλεκτόφωνους/ες ομιλητές/τριές τους.