Πιανίστας

Από Humor Literacy
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Κείμενο

Σχόλια

Α) Δομικά & Γλωσσικά στοιχεία

Σε αυτό το αφηγηματικού τύπου ανέκδοτο το χιούμορ προκαλείται από τη χιουμοριστική φράση (jab line) "Εμένα κυρία ο μπαμπάς μου δουλεύει πιανίστας σε μπουρδέλο!", καθώς και από την ατάκα (punch line) του ανεκδότου "στην πραγματικότητα είμαι προγραμματιστής σε θέματα επικοινωνίας με πρωτόκολλο TCP/IP σε περιβάλλον UNIX. E! Λέγεται αυτό σε ένα παιδί 7 χρονών;", η οποία εντοπίζεται στο τέλος του ανεκδότου και συμβάλλει στην επανερμηνεία του.

Β) Πολιτισμικές & Διακειμενικές αναφορές

Στο συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο το χιούμορ πηγάζει από την άρση μιας σειράς προσδοκιών. Συγκεκριμένα, ο τρόπος με τον οποίο ο μικρός Νίκος περιγράφει το επάγγελμα του πατέρα του αντιβαίνει στο εξής γνωσιακό σχήμα: οι γονείς αναμενέται να περιγράφουν στα παιδιά τους με απλά λόγια το επάγγελμά που ασκούν αποφεύγοντας τη χρήση περίπλοκων εννοιών ή λέξεων της αργκό με σεξουαλικές συνδηλώσεις. Εν προκειμένω, η λέξη "μπουρδέλο" που χρησιμοποιεί ο μικρός Νίκος ανήκει στη δεύτερη κατηγορία λέξεων και δεν αναμένεται να χρησιμοποιείται από ένα μικρό παιδί στο παρόν κοινωνικό πλαίσιο· πολλώ δε μάλλον να χρησιμοποιείται κατόπιν παρότρυνσης του γονέα. Ακόμη, χιούμορ προκαλεί και η ατάκα του ανεκδότου. Πιο συγκεκριμένα, όταν η δασκάλα επεδίωξε συζητήσει με τον πατέρα του μικρού Νίκου για το εν λόγω περιστατικό, θα ανέμενε κανείς/καμία ο εν λόγω πατέρας να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη λέξη "μπουρδέλο", για να περιγράψει στο παιδί του το επάγγελμά του, αντί να αρκεστεί λόγου χάρη στην περιγραφή "πιανίστας". Αντ' αυτού αποκαλύπτεται ότι ο πατέρας του Νίκου δεν ασκεί αυτό το επάγγελμα αλλά εργάζεται ως προγραμματιστής, ενώ ο λόγος για τον οποίο επέλεξε να αποκρύψει αυτή την επαγγελματική του ιδιότητα έγκειται στην περίπλοκη φύση του ρόλου του. Η ασυμβατότητα εντοπίζεται στο γεγονός ότι ο συγκεκριμένος πατέρας θεώρησε περισσότερο πρέπον να ισχυριστεί ότι ασκεί ένα επάγγελμα χαμηλού κύρους, και να χρησιμοποιήσει απρεπείς λέξεις της αργκό για να το καταστήσει κατανοητό στο παιδί του, με στόχο να αποφύγει τον κόπο της περιγραφής του σύνθετου επαγγέλματός του, το οποίο ωστόσο περιβάλλεται από περισσότερο κοινωνικό κύρος και γόητρο. Ένα μικρό παιδί, ωστόσο, δεν αναμένεται να γνωρίζει και να κατανοεί το περιεχόμενο της λέξης "μουρδέλο", ενώ ένας πατέρας δεν προσδοκάται να υποκρίνεται ότι ασκεί ένα επάγγελμα χαμηλού κύρους, το οποίο μάλιστα να περιγράφει με απρεπείς λέξεις στο παιδί του, ενώ ασκεί ένα επάγγελμα υψηλού κύρους.

Γ) Ιδεολογία & Κριτική ανάγνωση

Οι παραπάνω μη αναμενόμενες συνθήκες της ιστορίας υπονομεύουν το επάγγελμα των εργαζόμενων σε οίκους ανοχής δια της χιουμοριστικής στοχοποίησης του εν λόγω πατέρα. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η διάκριση των επαγγελμάτων σε επαγγέλματα υψηλού κύρους που περιβάλλονται από υψηλό κοινωνικό γόητρο, όπως αυτό του προγραμματιστή, και σε επαγγέλματα χαμηλού κοινωνικού κύρους, όπως αυτό του ταχυδρόμου ή του/της εργαζόμενου/ης σε οίκο ανοχής. Ανέκδοτα όπως το συγκεκριμένο φέρουν λοιπόν σαφές ιδεολογικό φορτίο, καθότι αναπαράγουν την ιδεολογία της κοινωνικής ομογενοποίησης κατά την οποία πρέπει κανείς/καμία να ασκεί ένα επάγγελμα υψηλού κύρους (που συνδέεται με την πνευματική εργασία), προκειμένου να απολαύει του σεβασμού και της εκτίμησης των γύρω του/της. Διά της στοχοποίησης του συγκεκριμένου πατέρα στιγματίζονται όλα τα μέλη της κατηγορίας αυτών που ασκούν κάποιο επάγγελμα χαμηλού κύρους, τα οποία αντιμετωπίζονται υποτιμητικά, όταν επιχειρούν να ενταχθούν στο κυρίαρχο κοινωνικό πλαίσιο.